Vluchten kan niet meer

Met dank overgenomen van Partij van de Arbeid (PvdA) i, D.E. (Désirée) Bonis i, gepubliceerd op zondag 13 januari 2013, 18:01.

Foto Flickr / FreedomHouse

Ik heb meegewerkt aan een reportage die zondagavond wordt uitgezonden in het tv-programma KRO Brandpunt (Ned. 2, 22.15 uur) over de Syrische president Bashar al-Assad. In Syrië is de opstand tegen zijn regime uitgegroeid tot een bloedige burgeroorlog met vele tienduizenden doden. De Partij van de Arbeid steunt de strijd van het Syrische volk voor meer democratie en recht.

In een portret van Aart Zeeman over deze ‘keurige bruut’ vertel ik over mijn ontmoetingen toen ik diplomaat was met president Assad in Damascus: een schuchtere, onzekere man die ooit misschien wel hervormingen had willen doorvoeren in zijn land, maar al snel werd teruggefloten door de gevestigde machtsblokken om hem heen. Het leger, de Ba’ath-partij, de inlichtingendiensten en zijn eigen familie hadden alle immers direct belang bij voortzetting van de dictatuur. Zij zetten Assad vooral in als een marionet, het vriendelijke gezicht naar buiten toe.

Opstand

Begin 2011 kwamen de Syrische bevolking massaal en vreedzaam in opstand. De demonstraties werden met geweld uit elkaar geslagen, het regime deed geen enkele concessie en de oppositiekrachten organiseerden zich beter, ook militair. Het geweld nam zienderogen toe en het duurde niet lang of het Syrische leger bestookte de eigen burgers in gewone volkswijken met bommen en granaten. Assad liet dat allemaal gebeuren, het lukte hem niet een brug te slaan naar zijn eigen volk, hij hield star vast aan het machtsmonopolie van weleer.

Onmacht of onwil? Op een gegeven moment doet dat er niet meer toe. De feiten spreken voor zichzelf: naast alle doden en gewonden ook zeshonderdduizend vluchtelingen in erbarmelijke omstandigheden, twee miljoen ontheemden en vier miljoen nooddruftigen in eigen land. Momenteel wordt het Midden-Oosten bovendien geteisterd door de ergste kou in dertig jaar. Veel vluchtelingen zitten letterlijk met hun tentje in de sneeuw. Deze onschuldige slachtoffers van het conflict hebben dringend onze hulp nodig: voedsel, medicijnen, kleding, onderdak. Ik hoop dat de Nederlandse hulporganisaties met steun van de bevolking snel in actie komen om deze mensen bij te staan.

Overgangsbewind

Boven alles hebben de Syriërs natuurlijk belang bij een einde aan het geweld. Dat vergt een politieke oplossing, in de vorm van vredesbesprekingen tussen de National Coalition (waarin de oppositiekrachten zich inmiddels verenigd hebben) en vertegenwoordigers van het Syrische regime die bereid zijn mee te werken aan een overgangsbewind. Dat overgangsbewind zal een nieuwe grondwet moeten voorbereiden die bescherming biedt aan alle Syriërs, ongeacht geloof of etnische afkomst.

Voor Bashar al-Assad is er in dat overgangsbewind geen plaats meer. Hij heeft te veel bloed aan zijn handen, te weinig gedaan om erger te voorkomen. Sterker, hij is verantwoordelijk voor de grove en massale mensenrechtenschendingen die onder zijn gezag hebben plaatsgevonden. Samen met zijn directe handlangers zal hij berecht moeten worden voor zijn misdaden.

Strafhof

Wie weet zien we hem al dit jaar verschijnen voor het Internationaal Strafhof in Den Haag. Ik hoop het, want zonder recht geen verzoening. Het is tijd voor een nieuw Syrisch leiderschap dat vrede zoekt, de macht wil delen en de rechtsstaat omarmt.

Meer over ...