Toelichting bij COM(2016)631 - Invoering van tijdelijke autonome handelsmaatregelen voor Oekraïne ter aanvulling van de handelsconcessies uit hoofde van de Associatieovereenkomst

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

Motivering en doel van het voorstel

De Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en hun lidstaten, enerzijds, en Oekraïne, anderzijds, (hierna 'de Overeenkomst' genoemd), is door de partijen in twee delen ondertekend in maart en juni 2014. Sommige delen van de Associatieovereenkomst worden sinds 1 november 2014 voorlopig toegepast. De diepe en brede vrijhandelsruimte (DCFTA) wordt sinds 1 januari 2016 voorlopig toegepast.

Een van de doelstellingen van de Overeenkomst bestaat erin de voorwaarden voor versterkte economische en handelsrelaties te creëren met het oog op de geleidelijke integratie van Oekraïne in de interne markt van de EU – onder meer door een diepe en brede vrijhandelsruimte tot stand te brengen overeenkomstig titel IV (Handel en daarmee verband houdende aangelegenheden) van de Overeenkomst – en de inspanningen van Oekraïne te ondersteunen om de overgang naar een goed functionerende markteconomie te voltooien door onder meer de Oekraïense wetgeving geleidelijk op de wetgeving van de Unie af te stemmen.

Om de bestaande handelsstromen met betrekking tot de invoer van bepaalde landbouwproducten uit Oekraïne in de Unie te vergroten en de bilaterale handel en de economische samenwerking met de Unie te bevorderen moeten bijkomende autonome handelspreferenties aan Oekraïne worden verleend.

De nieuwe autonome maatregelen zullen dezelfde grondbeginselen respecteren als de in de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne opgenomen grondbeginselen. Artikel 2 van de Associatieovereenkomst met Oekraïne bepaalt met name dat de eerbiediging van de democratische beginselen, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, evenals het respect voor de rechtsstaat een essentieel onderdeel van die Overeenkomst vormen. 

De in deze verordening vastgestelde autonome handelsmaatregelen zijn afhankelijk van de naleving van die beginselen door Oekraïne.

De normale vrijwaringsprocedures zijn van toepassing.

Samenhang met bestaande bepalingen op het beleidsgebied

De nieuwe autonome handelsmaatregelen zijn in overeenstemming met de uitvoering van de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne, en met name met de voorlopige toepassing van titel IV van de DCFTA vanaf 1 januari 2016.

Bovendien voorzien recente vrijhandelsovereenkomsten van de Europese Unie (met name met Peru en Colombia, Midden-Amerika, Vietnam en Canada) al in een onbeperkte rechtenvrije toegang voor sommige landbouwproducten die onder deze verordening vallen.

Samenhang met andere beleidsgebieden van de Unie

De Europese Unie heeft tot nu toe de politieke en economische stabilisatie in Oekraïne en de consolidatie van de hervormingen ondersteund, met name op het gebied van justitie, corruptiebestrijding, capaciteitsopbouw van het openbaar bestuur en decentralisatie. Een uitgebreid steunpakket van 12,8 miljard EUR omvat macrofinanciële bijstand, talrijke projecten voor technische en financiële bijstand via jaarlijkse bijzondere maatregelen en bijstand van de EIB en andere internationale financiële instellingen bij de uitvoering van de diepe en brede vrijhandelsruimte.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

Rechtsgrondslag

De rechtsgrondslag van dit voorstel is artikel 207, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

• Subsidiariteit (voor niet-exclusieve bevoegdheden)

De gemeenschappelijke handelspolitiek is krachtens artikel 3 VWEU een exclusieve bevoegdheid van de Unie. Het subsidiariteitsbeginsel is daarom niet van toepassing.

Evenredigheid



Dit voorstel is nodig om de gemeenschappelijke handelspolitiek uit te voeren.

Keuze van het instrument



Dit voorstel strookt met artikel 207, lid 2, VWEU, over maatregelen voor de uitvoering van de gemeenschappelijke handelspolitiek. Er bestaat geen ander rechtsinstrument om de doelstellingen van dit voorstel te verwezenlijken.

3. RESULTATEN VAN EX-POSTEVALUATIES, RAADPLEGINGEN VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELINGEN

• Ex-postevaluaties/geschiktheidscontroles van bestaande wetgeving

Niet van toepassing.

Raadpleging van belanghebbenden



De belanghebbenden werden geraadpleegd in het kader van de duurzaamheidseffectbeoordeling, die in 2007 door DG Handel in opdracht is gegeven en waarvan bij de DCFTA-onderhandelingen is gebruikgemaakt. Bovendien moet de maatregel volgens de medebeslissingsprocedure worden vastgesteld. Daarom zullen de Raad van de EU en het Europees Parlement de maatregel grondig analyseren.

Bijeenbrengen en benutten van deskundigheid



Niet van toepassing.

Effectbeoordeling



Gezien de moeilijke economische situatie in Oekraïne is het belangrijk dat de verordening zo snel mogelijk in werking treedt. Daarom is de maatregel niet aan een effectbeoordeling onderworpen. De handels- en handelsgerelateerde bepalingen van de Overeenkomst zijn echter onderworpen geweest aan de bovenvermelde duurzaamheidseffectbeoordeling. Uit die beoordeling is gebleken dat de uitvoering van handels- en handelsgerelateerde bepalingen een positief economisch effect zou hebben voor zowel de EU als Oekraïne.

• Gezonde regelgeving en vereenvoudiging

De maatregel leidt niet tot meer administratieve lasten voor bedrijven.

• Grondrechten

De nieuwe autonome maatregelen zullen dezelfde grondbeginselen respecteren als de in de Associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne opgenomen grondbeginselen. Artikel 2 van de Associatieovereenkomst met Oekraïne bepaalt met name dat de eerbiediging van de democratische beginselen, de mensenrechten en de fundamentele vrijheden, evenals het respect voor de rechtsstaat een essentieel onderdeel van die Overeenkomst vormen.

3. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

De Europese Unie zal een verlies aan inkomsten uit douanerechten lijden van minder dan 50 miljoen EUR per jaar met een zeer beperkt effect op de eigen middelen van de Unie. De waarde van de gederfde rechten op de invoer van industriële producten zal goed zijn voor ongeveer 20 % van het totaalbedrag.

4. OVERIGE ELEMENTEN

Uitvoeringsplannen en monitoring, evaluatie en rapportage

Onlineverslagen over de toepassing van landbouwgerelateerde tariefcontingenten zijn beschikbaar op specifieke websites van de Europese Commissie.

Toelichtende stukken (voor richtlijnen)

Niet van toepassing.

Toelichting bij de specifieke bepalingen van het voorstel

Gezien de moeilijke economische situatie en de economische hervormingsinspanningen van Oekraïne en ter ondersteuning van de ontwikkeling van nauwere economische betrekkingen met de Europese Unie beoogt de maatregel de handelsstromen met betrekking tot de invoer van bepaalde landbouwproducten te vergroten en concessies in de vorm van autonome handelsmaatregelen ten aanzien van geselecteerde industriële producten te verlenen in overeenstemming met de versnelde afschaffing van de douanerechten op de handel tussen de Europese Unie en Oekraïne.

De autonome handelsmaatregelen zullen worden verleend in de vorm van contingenten tegen nultarief voor bepaalde landbouwproducten – naast de contingenten tegen een preferentieel tarief in de Overeenkomst – en de volledige of gedeeltelijke afschaffing van invoerrechten op verscheidene industriële producten.